Wyrostek robaczkowy – Co o Nim wiemy?

Zastanawialiście się kiedyś jaką funkcję pełni wyrostek robaczkowy w naszym organizmie? Otóż większość kojarzy go zapewne z zapaleniem i ostrym bólem brzucha, który prędzej czy później kończy się na stole operacyjnym. Dzisiaj już wiemy, że wyrostek robaczkowy wcale nie jest narządem szczątkowym i pełni wiele istotnych funkcji.

Spis treści:

Ale czym tak naprawdę jest wyrostek robaczkowy?

Wyrostek robaczkowy to cienkie uwypuklenie jelita ślepego o bardzo zmiennej długości. Położony jest wewnątrzotrzewnowo w prawym dole biodrowym (około 1/2 odległości między pępkiem a prawą pachwiną). Jego dokładna lokalizacja jest jednak wysoce zmienna osobniczo.

Chwila! Czym jest ta cała otrzewna?!

Otrzewna to cienka warstwa błony surowiczej, która ściśle wyściela wnętrze jamy brzusznej oraz miednicy i pokrywa narządy wewnętrzne. Jej główna rola to utrzymywanie narządów we właściwym dla nich ułożeniu i wydzielanie substancji, które umożliwiają przesuwanie się ich względem siebie.

Funkcje wyrostka robaczkowego:

Zgodnie z doniesieniami najświeższych badań naukowych wyrostek robaczkowy może pełnić głównie dwie role^[1].

Po pierwsze, w jego wnętrzu znajduje się silnie rozwinięte skupisko tkanki limfatycznej podobne do kępek Peyera w jelicie cienkim. Głównym jej zadaniem jest rozpoznawanie i wytwarzanie odpowiedzi immunologicznej na chorobotwórcze mikroorganizmy. Tkanka ta jest również głównym miejscem produkcji immunoglobuliny A, która ma kluczowe znaczenie dla regulacji jakości flory jelitowej.

Drugą ważną rolę możemy powiązać poniekąd z samym położeniem wyrostka robaczkowego. Ze względu na fakt, że jest on usytuowany na uboczu względem głównego przebiegu treści pokarmowej, stanowi na swój sposób wyjątkowe środowisko dla rozwoju bakterii komensalnych. Chronią człowieka przed patogenami. Bakterie te są więc nieustannie wysyłane do światła jelita. Ilość mikroorganizmów w wyrostku jest tak liczna, że bez problemu jest w stanie uzupełnić jelito grube o zdrową florę bakteryjną w przypadku epizodów biegunki podczas zatrucia pokarmowego.

Skąd te częste zapalenia wyrostka robaczkowego?

Otóż zapalenie najczęściej jest wynikiem infekcji związanej z jego niedrożnością na pewnym odcinku. Przyczyną może być: zarzucanie kamieni kałowych do światła wyrostka, zator spowodowany przez inne ciała obce obecne w treści pokarmowej, chorobę Leśniowskiego-Crohna, pasożyty, czy nowotwory rozwijające się w obrębie kątnicy lub samego wyrostka.

Co dzieje się dalej?

Zalegające w wyrostku ciała obce rozciągają wyrostek robaczkowy, rozluźniając lub uszkadzając w ten sposób jego nabłonek powierzchniowy. Ułatwia to bakteriom przechodzenie w głąb jego ściany. Dalszy przebieg zapalenia jest zróżnicowany. W zapaleniu zwykłym grudki chłonne są powiększone, a w błonie śluzowej jest widoczny mniej lub bardziej obfity naciek z limfocytów. W zapaleniu ropnym wyrostek jest obrzmiały i przekrwiony. Powstająca ropa gromadzi się w jego świetle lub nacieka jego ścianę. Wtórnie zapalenie obejmuje drobne naczynia. Wskutek zakrzepu w tętnicach wyrostek ulega martwicy, a zakażone naczynia mogą stanowić materiał zatorowy niesiony do wątroby.

Nieleczone ostatecznie może szerzyć się do przebicia ściany wyrostka. Sytuacja ta prowadzi do utworzenia drogi, przez którą bakterie obecne w świetlne jelita mogą przechodzić do jamy otrzewnej i rozprzestrzeniać się w jej obrębie. Powoduje to szybki rozwój zapalenia otrzewnej. Zapalenie jest stanem groźnym i często powoduje śmierć, dlatego tak często podejmuje się decyzję o otwarciu jamy brzusznej.

Usuwamy każdy wyrostek, bez wyjątków?!

Zabieg appendektomii, czyli usunięcia wyrostka robaczkowego, nie jest jednak jedyną formą walki z jego zapaleniem. Antybiotykoterapia jest dobrze znaną alternatywą. Badania wykazały zarówno bezpieczeństwo, jak i wysoką skuteczność przy likwidowaniu objawów i stanu zapalnego w pierwszym rzucie, kiedy nie doszło jeszcze do perforacji jego ściany^[2]. Nadal jednak kontrowersyjne jest to, w jakim stopniu leczenie antybiotykami powinno być systematycznie oferowane jako terapia.

Ze względu na funkcje wyrostka może jednak warto podjąć wszelkie kroki, by uniknąć pamiątki w postaci blizny?

Spodobał Ci się artykuł? Umów się do autora:

Jakub Hofmann

fizjoterapeuta

Czy wiesz, jak wiele nas łączy? Razem chcemy rozwiązać twoje problemy ze zdrowiem. Pokażę Ci również, że można żyć bez bólu pleców. A może narzekasz na ból stopy, kolana lub biodra? Spokojnie! Poprowadze Cię przez cały proces, od szczegółowej diagnostyki, przez terapię manualną po bezpieczną aktywność fizyczną. Wspólnie osiągniemy zamierzone cele. Masz potencjał, by robić niesamowite rzeczy. Pokażę Ci jak!

Umów się

Poznaj mnie