Neuralgia Mortona zaczyna się niewinnie. Na początku odczuwasz dyskomfort i delikatne mrowienie między palcami. Po sprawdzeniu stwierdzasz jednak, że tym razem to nie mały kamyk w bucie. Czasem zignorowany problem może rozwinąć się na naprawdę dużą skalę i mocno uprzykrzyć nam życie.
Głównym objawem neuralgii Mortona jest piekący, palący ból zlokalizowany w obrębie podeszwowej strony przestrzeni międzypalcowej, zwykle na wysokości głów kości śródstopia. Związany on jest z uciskiem i podrażnieniem nerwów podeszwowych wspólnych palców z towarzyszącym włóknieniem okołonerwowym.[1][2]
Dolegliwością bólowym może towarzyszyć również drętwienie palców. Zwykle drętwieją dwa palce sąsiadujące z zajętą przestrzenią międzyśródstopną, które są zaopatrywane przez dany nerw. Logicznym jest więc, że na przykład w przypadku III przestrzeni międzyśródstopnej drętwieć będzie przede wszystkim palec III i IV.
Promieniowanie i drętwienie w stronę palców jest znacznie częstsze. Podobne dolegliwości możemy odczuwać jednak w kierunku pięty i ścięgna Achillesa wzdłuż przebiegu nerwu podeszwowego bocznego i przyśrodkowego, końcowych odgałęzień nerwu piszczelowego.
Jak już wiemy za dolegliwości, które dosłownie zwalają nas z nóg odpowiada uciśnięcie nerwu podeszwowego wspólnego palców, zwykle na poziomie głów kości śródstopia. Neuralgia Mortona jest powszechna w trzeciej przestrzeni międzypalcowej, między palcem III oraz IV, ponieważ jest ona znacznie węższa.[1] Nerw podeszwowy wspólny palców otrzymuje tutaj odgałęzienia zarówno od przyśrodkowego jak i bocznego nerwu podeszwowego. Ma on więc zwiększoną grubość i jest bardziej podatny na ucisk i urazy.
Obwodowy układ nerwowy przekazuje informacje czuciowe do przodostopia i palców za pośrednictwem nerwów podeszwowych. Nerwy podeszwowe wspólne palców są końcowym przedłużeniem przyśrodkowych i bocznych nerwów podeszwowych, które z kolei są odgałęzieniami gałęzi piszczelowej nerwu kulszowego.
Gdy przyjrzymy się bliżej szlakowi tych nerwów przekonamy się, dlaczego są one tak podatne na ucisk między głowami kości śródstopia. Struktury te łączą się ze sobą więzadłami poprzecznymi głębokimi śródstopia, które tworzą tam mały tunel dla nerwu i tętnicy podeszwowej wspólnej palców. Możemy przyrównać to do przejścia granicznego, a tam jak wiadomo, atmosfera może być nieźle napięta, a jeden błąd będzie oznaczać dla nas koniec dalszej podróży.
Powtarzający się uraz i ucisk więzadła poprzecznego głębokiego śródstopia na nasz nerw skutkować będzie zmianami naczyniowymi. Z kolei kaletki międzyśródstopowe, jak każda inna, rozprężą się w przypadku zwiększonego tarcia między dwiema sąsiednimi strukturami.[2] Te dwie składowe prowadzą do powstania obrzęku śródnerwia, zwłóknienia okołonerwowego, a w ostateczności zmian samego nerwu, co nie może skończyć się niczym innym, jak głośnym auć.
Częstą przyczyną wystąpienia neuralgii Mortona jest nic innego, jak przebyty uraz. Do takich zaliczać będziemy np. kopnięcie palcami w twardy przedmiot lub upadek dużego ciężaru na stopę. Uraz w obrębie przodostopia może spowodować bezpośrednie uszkodzenie nerwu. Niestety może doprowadzić również do powstania zbliznowaceń więzadła poprzecznego śródstopia lub przerostu zapalnego kaletki międzyśródstopnej. W ostatecznym rozrachunku skutkować to będzie uciskiem na nerw i pojawieniem się bólu.
W tym przypadku to jednak nic czym można by się chwalić. Z innym czynnikiem prowadzącym, do potencjalnego uwięzienia nerwów podeszwowych po prostu się rodzimy. Między niektórymi sąsiednimi nerwami palców wywodzącymi się z przyśrodkowego i bocznego podziału nerwów podeszwowych może znajdować się gałąź łącząca. Obecność tej gałęzi łączącej zwiększa ryzyko patologii uciskowej, ponieważ pęczek nerwowy nie jest już tak ruchliwy.
Jesteśmy w stanie wymienić wiele czynników, które mogą dorzucić swoje trzy grosze w rozwoju neuralgii Mortona. Przyjrzyjmy się im bliżej:
Zdarza się również, że inne schorzenia przebiegające w bezpośredniej okolicy nerwów podeszwowych mogą wywołać ich podrażnienie. Należy do nich między innymi zapalenie kaletek maziowych, zapalenie torebki stawowej, czy stawów śródstopno-palcowych.
Jeżeli nie występują u Ciebie dolegliwości bólowe, lub są one nieznaczne to jednym z najłatwiejszych sposobów na zapobieganie nawrotom jest:
Jeśli jednak odczuwasz ból stopy, który nie ustępuje nawet po zmianie obuwia lub zaprzestaniu czynności powodującej ból to myślę, że to doskonały czas by zrobić pierwszy krok w tym kierunku.
Miło mi, że dotarłeś/dotarłaś aż tutaj.
Czy wiesz, jak wiele nas łączy? Razem chcemy rozwiązać twoje problemy ze zdrowiem. Pokażę Ci również, że można żyć bez bólu pleców. A może narzekasz na ból stopy, kolana lub biodra? Spokojnie! Poprowadze Cię przez cały proces, od szczegółowej diagnostyki, przez terapię manualną po bezpieczną aktywność fizyczną. Wspólnie osiągniemy zamierzone cele. Masz potencjał, by robić niesamowite rzeczy. Pokażę Ci jak!
[1] Napiontek M.; “Stopa i staw skokowo-goleniowy w praktyce ortopedycznej”; MediPage; Warszawa 2018; ISBN 978-83-65946-05-8.
[2] Jain, Sameer, and Ken Mannan. “The diagnosis and management of Morton’s neuroma: a literature review.” Foot & ankle specialist vol. 6,4 (2013): 307-17. doi:10.1177/1938640013493464
[3] Santiago, Fernando Ruiz et al. “Role of imaging methods in diagnosis and treatment of Morton’s neuroma.” World journal of radiology vol. 10,9 (2018): 91-99. doi:10.4329/wjr.v10
Kapandji A. I.; red. wyd. pol. Gnat Rafał; „Anatomia Funkcjonalna Stawów Tom 2 – Kończyna dolna”; Edra Urban & Partner; Wrocław 2013; ISBN: 978-83-7609-895-1
Armen S. Kelikian, Shahan K. Sarrafian; “Sarrafian’s Anatomy of the Foot and Ankle: Descriptive, Topographic, Functional”; Wolters Kluwer Health; 2011 wyd.3; ISBN: 9780781797504
