Bez względu na to, czy jesteś osobą aktywną fizycznie, czy prowadzisz siedzący tryb życia, możesz odczuwać ból kolana po bocznej lub przyśrodkowej stronie rzepki. Jeśli ból szczególnie doskwiera ci podczas takich aktywności, jak bieganie, czy wchodzenie po schodach, to prawdopodobnie przyczyną może być konflikt rzepkowo-udowy.
Konflikt rzepkowo-udowy to powszechne określenie dolegliwości bólowych zlokalizowanych wokółrzepki. Problem polega na nieprawidłowym ustawieniu rzepkiwzględem kości udowej. Najczęściej jest ona pochylona w stronę bocznego przedziału, co powoduje konflikt pomiędzy powierzchniami stawowymi rzepki oraz kości udowej. Takie ustawienie rzepki często powoduje też „trzeszczenia” lub „trzaski” podczas ruchów w stawie, nazywane krepitacjami.
Po lewej stronie widać prawidłowo ustawioną rzepkę względem kości udowej. Po prawej jest ona pochylona w stronę boczną.
Dlaczego boli?
Źródłem bólu nie jest sama chrząstka na powierzchniach stawowych. To uszkodzenie tej właśnie chrząstki prowadzi do chemicznego lub mechanicznego podrażnienia błony maziowej, która może dawać dolegliwości bólowe. Ból czasami powodują też tkanki miękkie, takie jak troczki rzepki, skompresowane po stronie bocznej lub nadmiernie rozciągnięte po stronie przyśrodkowej. Innym źródłem dolegliwości może być podrzepkowe ciało tłuszczowe, czyli silnie unerwiona struktura, która podrażniona może dawać intensywne objawy bólowe. Ból może też być powodowany przez nadżerki podchrzęstnej warstwy kości oraz jej mikrozłamania, które są przyczyną drażnienia zakończeń nerwowych w kości. Są to konsekwencje zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu.
Skazany na operacje.
Oczywiście, że konflikt rzepkowo-udowy nie jest żadnym wyrokiem. Zaburzenia w stawie rzepkowo-udowym w 70%, w okresie około 6-12 tygodni ulegają znacznej poprawie, dzięki leczeniu zachowawczemu, co daje spore szanse na uniknięcie zabiegu operacyjnego. Nie można też mylić tej przypadłości ze zmianami zwyrodnieniowymi powierzchni stawowych. Co prawda, wspomniałem w poprzednim akapicie, że zmiany zwyrodnieniowe mogą być źródłem bólu, ale zdarza się to stosunkowo rzadko. Najprawdopodobniej też, takie zmiany będzie poprzedzał ból, który ignorowany lub zbagatelizowany dopiero po pewnym czasie, doprowadzi do cięższych i nieodwracalnych zmian.
Skąd to się wzięło?
Istnieje wiele przyczyn konfliktu rzepkowo-udowego, natomiast ja przybliżę trzy najważniejsze:
Niewydolny mięsień pośladkowy średni– jeden z mięśni pośladkowych, który kontroluje rotację wewnętrzną kości udowej. Zbyt słaby może powodować nadmierną rotację kości udowej do wewnątrz i tym samym koślawienie kolana.
Nieprawidłowe ustawienie stopy– a dokładniej, jej słaba stabilizacja oraz nadmierna pronacja, czyli rotacja stopy do wewnątrz, predysponująca do koślawości w stawie kolanowym.
Zmienność anatomiczna– może się zdarzyć, że guzowatość piszczelowa, do której przyczepiona jest rzepka poprzez więzadło, będzie przesunięta bardziej bocznie w stosunku do miejsca, w którym statystycznie występuje. Tym samym będzie prowokowała boczne ustawienie rzepki.
Zwiększona koślawość kolan powoduje przesuniecie się rzepki w stronę boczną, co może doprowadzić do konfliktu rzepkowo-udowego.
Co można z tym zrobić?
Przede wszystkim należy udać się do dobrego fizjoterapeuty, który zdiagnozuje problem, a następnie pomoże nam powrócić do zdrowia. Nie należy się diagnozować i leczyć samemu, na podstawie tego, co przeczytaliśmy w internecie. Skoro część oficjalną mamy już za sobą, to mogę dać od siebie kilka rad, które mogą pomóc w bólu i jednocześnie możesz samodzielnie je zastosować, zanim dostaniesz się do specjalisty:
Usiądź w siadzie prostym i oprzyj plecy, na przykład o ścianę, tak żeby mieć maksymalnie rozluźnione nogi. Następnie sprawdź przesuwalność rzepki, przepychając ją dośrodkowo i bocznie oraz do góry i na dół. Powinna się przesuwać w każdym kierunku bez problemu, o około 0,5 cm.
Badanie przesuwalności rzepki bocznie i dośrodkowo.
Jeśli podczas przepychania w którąś stronę, poczujesz restrykcje, a rzepka nie będzie się poruszała w takim samym stopniu, jak w inne kierunki, to złap za fałd skóry z tej strony i powoli go rozmasuj jakbyś chciał zrolować to miejsce. Nie powinieneś wyczuwać pod skórą żadnych “grudek” i nie powinno być to bolesne. Jeśli ból się pojawia to tym bardziej utwierdza cię w przekonaniu, że trzeba to miejsce rozmasować. Po kilku lub kilkunastu ruchach ból powinien się zdecydowanie zmniejszyć.
Rolowanie tkanek pod rzepką i po jej stronie przyśrodkowej.
Wykonuj ćwiczenia angażujące i aktywujące mięśnie pośladkowe średnie. Ćwiczenia poprawiające stabilizację stopy oraz ćwiczenia, takie jak głęboki przysiad, ale w odciążeniu, czy siad japoński. Te aktywności mają na celu wymuszenie prawidłowego ustawienia rzepki w stawie. Unikaj ćwiczeń angażujących mięsień czworogłowy uda i obciążających kolano. Pamiętaj o tym, że ćwiczenia nie powinny wywoływać żadnego bólu.
Jeśli coś cię niepokoi i wzbudza twoje podejrzenia, zaprzestań danej czynności i skontaktuj się ze specjalistą.
Podsumowując
Musisz pamiętać, że konflikt rzepkowo-udowy nie jest problemem tylko lokalnym i oprócz pracy z samym kolanem trzeba skupić się też na sąsiednich stawach. Na szczęście teraz już wiesz skąd może brać się twój ból kolana, jak możesz sobie doraźnie pomóc oraz nad czym będziesz musiał popracować z fizjoterapeutą.
Spodobał Ci się artykuł? Umów się do autora:
Marcin Malon
fizjoterapeuta I trener
RehaFit
plac Solidarności 1/3/5, Wrocław
Trening
Bez Kontuzji
ul. Zwycięska 14a/14b, Wrocław
Fizjoterapia i trening
Chcesz wrócić do sprawności po kontuzji? Pozbyć się bólu? Czy może po prostu chcesz zacząć żyć aktywniej? Chodź ze mną! Poprowadzę Cię w drodze ku zdrowiu i lepszemu samopoczuciu. Współpraca i dobranie racjonalnych oraz odpowiednich dla Ciebie rozwiązań jest dla mnie kluczem do sukcesu. Najtrudniejszy jest początek tej drogi, ale bez obaw, będę Twoim drogowskazem.
RehaFit
plac Solidarności 1/3/5, Wrocław
Trening
Bez Kontuzji
ul. Zwycięska 14a/14b, Wrocław
Fizjoterapia i trening
