Przy starzejącym się społeczeństwie powinniśmy intensywnie edukować się w kierunku profilaktyki. Starość kojarzy się zwykle z chorobami, przewlekłymi bólami tłumionymi lekami przeciwbólowymi, ale także powinna kojarzyć się nam z osteoporozą. Jak działa osteoporoza? Osteoporoza dopada co drugą kobietę po 50 roku życia. Taka sytuacja sprawia, że osteoporoza zabiera nam funkcję amortyzacyjną struktury tkanki kostnej. Powoduje łamliwość kości, a w rezultacie wysokie ryzyko złamania.
Niestety dopiero przy złamaniu kości w starszym wieku wykonywane są badania w kierunku osteoporozy. Wtedy jest zdecydowanie za późno, aby zapobiegać. Piszę o tym dlatego, że każde złamanie kości jest dla nas czymś uciążliwym, diametralnie zmniejsza naszą jakość życia. Wyobraźcie sobie, że w przypadku osteoporozy mały upadek, czy intensywny wysiłek fizyczny spowoduje pojawienie się licznych złamań, które powinny przejść proces odbudowy kości. Niestety nie zawsze wtedy ten proces przebiegnie prawidłowo. Dodatkowo dla osoby starszej znacząco zwiększa się ryzyko niepełnosprawności, a nawet śmierci na skutek powikłań poupadkowych.
Szczytową masę kostną osiąga się w wieku ok. 20 lat. Niedobór tej masy w osteoporozie spowodowana jest tym, że w okresie wzrostu i dojrzewania może się jej po prostu zbyt mało nagromadzić i/albo w późniejszym okresie życia nastąpi nadmierna jej utrata. Dzieje się tak dlatego, że tkanka kostna jest wchłaniana i wytwarzana na nowo przez całe życie. Jeśli dojdzie do sytuacji, w której tempo wchłaniania przeważy nad tempem produkcji zmaleje nam masa kostna. Ze względu na przyczyny pojawienia się znacznej utraty gęstości kości można wyróżnić dwa rodzaje osteoporozy:
Szukając odpowiedzi na pytanie: dlaczego w ogóle dochodzi do sytuacji, w której wapń (pierwiastek pełniący rolę budulcową kości) nie jest prawidłowo wykorzystywany przez organizm? Powinniśmy sobie przypomnieć co reguluje naszą gospodarkę wapniową. Wszystko sprowadza się do układu hormonalnego, który pod kontrolą układu nerwowego reguluje wszystkie procesy chemiczne człowieka i zapewnia homeostazę, czyli względną równowagę ciała. Gruczołem wydzielającym hormony jest między innymi tarczyca, która od razu rzuca nam się przy poszukiwaniu winowajcy osteoporozy. To właśnie ona odpowiada za regulację wapnia we krwi i uwapnienie kości (czyli jakość masy kostnej). Zatem na proces uwapnienia kości będą wpływać wszystkie sytuacji związane z wahaniami hormonalnymi. Dlatego osteoporoza częściej dotyczy kobiet, które na skutek zmian podczas menopauzy wydzielają dużo mniej estrogenów, co bezpośrednio przekłada się na zwiększoną utratę masy kostnej.
Mając już świadomość tego co skłania nasz organizm do “rozrzedzania” naszych kości, powinniśmy wiedzieć, że problem jest dość powszechny. Osoby, które przyjmują:
powinny mieć na uwadze profilaktykę i monitorowanie się pod kątem osteoporozy.
Na co ma się wpływ?
Jeśli jesteś w grupie ryzyka i w przeszłości doświadczyłeś złamań to po konsultacji z lekarzem warto wykonać badanie mineralnej gęstości kości, czyli BMD – densytometrię.
| Kogo należy poddać badaniu? | Główne czynniki ryzyka |
|---|---|
| Kobiety po menopauzie w wieku poniżej 65 lat, obciążone przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka | Niski wynik densytometrii (BMD) |
| Wszystkie kobiety po menopauzie w wieku ponad 65 lat | Przebyte złamania w przeszłości |
| Kobiety po menopauzie, które doznały złamania | Palenie papierosów |
| Kobiety, które zamierzają podjąć się leczenia osteoporozy | Niska masa ciała (poniżej 55 kg) |
* zalecenia oparte na danych
Narodowej Fundacji Walki z Osteoporozą (NOF)
Aktywność fizyczna w osteoporozie skupia się przede wszystkim na zwiększeniu siły mięśniowej oraz poprawie równowagi, co przekłada się na poprawną postawę i zmniejszenie ryzyka upadku. Jeśli masz osteoporozę, zaleca się szukać najbezpieczniejszych i zarazem najprzyjemniejszych zajęć uwzględniając nasz stan zdrowia i stopień utraty masy kostnej. Z początku będzie pomocna współpraca z lekarzem i fizjoterapeutą, aby nauczyć się bezpiecznie wykonywać te najistotniejsze ćwiczenia.
W osteoporozie powinieneś unikać:
Odradzane sporty w osteoporozie z powodu przeciążeń w trakcie skrętów w talii i pozycji zgięciowych to: golf, tenis, kręgle i niektóre pozycje jogi.
Osteoporozę można zdiagnozować i rozpocząć leczenie jeszcze zanim pojawią się pierwsze niepokojące złamania. Po prostu najlepiej ich uniknąć, a stosując profilaktykę opisaną w dzisiejszym artykule można zlikwidować przewagę czynników, na które nie mamy wpływu. Przekażcie ten wpis osobom, o które się troszczycie, aby już teraz mieli na uwadze z czym wiąże się osteoporoza i jak wprowadzić ważną profilaktykę do swojego codziennego życia.
Poprowadzę Cię po operacji i razem wyjdziemy z kontuzji! Powrót do codzienności bez bólu i aktywna rehabilitacja to nasz wspólny cel. Praktyczna wiedza o tym jak obchodzić się z urazem, pozwoli Tobie szybciej wrócić do zdrowia. Pomogę Ci wrócić do zdrowia po operacji plastycznej.
1. Goodman. Fuller. Boissonnault. Pathology; Implications for the Physical Therapist. 2nd. Philadelphia: Saunders, 2003. (level of evidence 5).
2. Mayo Clinic. Osteoporosis: Risk Factors.
3. Joann L. Porter; Matthew Varacallo 19.12.2019 Osteoporosis
4. Liu-Ambrose TYL, Khan KM, Eng JJ, Lord SR, Lentle B, McKay HA. Both resistance and agility training reduce back pain and improve health-related quality of life in older women with low bone mass. Osteoporosis International; 16: 1321- 1329. (level of evidence 1b)
