Śmiało możemy stwierdzić, że stopa to istotne ogniwo narządu ruchu. W związku z pełnioną funkcją poddawana jest nieustannym działaniu sił, które wymagają od niej odpowiedniego przenoszenia i amortyzacji. Zniekształcenia i dysfunkcje stopy jak paluch koślawy utrudniają lub wręcz uniemożliwiają nam prawidłowe poruszanie się wpływając jednocześnie na stawy położone wyżej.
Postaw pierwszy krok, czyli o tym jak działa stopa
Stopę możemy podzielić na kości stępu, śródstopia i palców. Połączenia pomiędzy poszczególnymi kośćmi pozwalają na jej dopasowanie się do nierówności podłoża.[1] Dodatkowo warto wspomnieć o sklepieniach, które amortyzują siły oddawane do stopy. W trakcie chodu w fazie podparcia na stopie spoczywa ciężar całego ciała. Oczywistym jest zatem, że podczas aktywności, takich jak bieganie, poddajemy stopę dużo większym przeciążeniom, niż tym, które występują w trakcie normalnego chodu.
Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię!
Ciężar ciała rozkłada się na trzy punkty podparcia. Umiejscowione są one w obrębie: guza piętowego, głowy I kości śródstopiaoraz głowy V kości śródstopia, tworząc charakterystyczny trójkąt podparcia.
Każde zaburzenie ustawienia kończyn dolnych może wpłynąć na rozkład obciążeń odbieranych przez naszą stopę. W przypadku gdy występuje paluch koślawy obciążenia skierowane są głównie na głowę I kości śródstopia.
Sklepienia stopy, czyli łuki poprzeczne i podłużne znajdują się pomiędzy punktami podparcia. Wyróżniamy łuk podłużny przyśrodkowy i boczny oraz łuk poprzeczny przedni i tylny.[2]
Łuk podłużny przyśrodkowy pełni funkcję dynamiczną i ma szczególne znaczenie w propulsji, czyli fazie chodu w której przetaczamy stopę.
Łuki podłużne są wzmocnione przez struktury bierne i czynne zabezpieczające nie tylko sklepienie przedobniżeniem, ale również przednią część stopy przed nadmiernym odwracaniem lub nawracaniem w poszczególnych fazach chodu.[2]
Dobra, ale na co to komu?
Otóż warto wiedzieć, że“nadmierna wiotkośćaparatutorebkowo–więzadłowego, osłabiona kontrola motoryczna mięśni oddziałujących na stopę, czy wady wrodzone są główną przyczyną zmian w jej architekturze.”[1]
Nareszcie! Paluch koślawy!
Haluksy są obecnie najczęstszym problemem przedstopia, głównie występującym u kobiet.[3] Polega na bocznym odchyleniu paliczkabliższegopalucha oraz często mu towarzyszącym przyśrodkowym odchyleniu Ikościśródstopia. Dodatkowo w niektórych przypadkach możemy obserwować jak nasz bohater ustawia się dodatkowo w rotacjidowewnątrz.[4]
W większości przypadków Paluch koślawy to deformacja obustronna. W zależności od rozkładu środka ciężkości i dodatkowych czynników może on jednak obejmować różny stopień zaawansowania.
Jesteśmy w stanie wymienić wiele przyczyn wewnętrznych i zewnętrznych, które przyczyniają się do rozwoju palucha koślawego. Sam przebieg powstawania deformacji należy jednak postrzegać jako proces wieloczynnikowy. [5]
Stopień i tempo progresji zależy od ilości czynników oddziałujących na stopę oraz predyspozycji genetycznych. Wczesne wykrycie tych zależności ma duże znaczenie w planowaniu właściwego postępowania.
Proszę mnie nie lekceważyć!
Bez względu na to, czy problem wynika z genetyki, wąskich szpilek czy po prostu „ten typ tak ma” może wpływać on na całeciało. Wówczas zdecydowanie nie jest to problem wyłącznie stopy.
Haluksy wpływają na sposób chodzenia
Z czasem deformacja wywołuje ból i stan zapalny w obrębie torebki stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Wpływa to na sposób, w jaki Twoja stopa przetacza się podczas chodu. Dzieje się to u nas automatycznie w celu uniknięcia jak największego bólu. Kiedy chód jest zaburzony, ciało musi kompensować zmianę i w rezultacie często pojawiają się problemy ze stawami położonymi wyżej.
Haluksy mogą powodować ból bioder i kolan
Jeśli ból zmienia sposób w jaki się poruszasz, to kolana i biodra odczuwają to jako pierwsze. Obserwując brakruchomości w obrębie przodostopia czy nierównomierneobciążeniestopy możemy spodziewać się zaburzeń mięśniowo-powięziowych czy nawet strukturalnych w obrębie całej kończyny dolnej.
Koślawy paluch uszkadza inne palce u stóp
Paluch zwracając się przyśrodkowo w kierunku innych palców, może prowadzić do deformacji w obrębie całej stopy. Skutkiem tego może być występowanie tzw. palcówmłotkowatych, czyli sytuacji, w której palce II-V ustawiają się w przykurczuzgięciowym.
Nie taki paluch koślawy straszny, jak go malują!
Jeżeli dotarliście tutaj, to wiecie już, że odpowiednio dobrane obuwie jest najważniejsze, jeżeli chodzi o profilaktykę haluksa. Pamiętajmy jednak o tym, że nasza stopa przystosowuje się do nierówności podłoża. Możemy zatem śmiało stwierdzić, że to właśnie częste chodzenie boso będzie miało dla niej zbawienny wpływ zwiększając stopień ruchomości wszystkich stawów.
Wygodne buty to jednak nie wszystko. Duże znaczenie ma profilaktyka samego płaskostopia. Nauka prawidłowegoobciążaniastopy oraz ćwiczenia stabilizacji i kontroli jej łuków powinny stanowić podstawę pracy z pacjentem.
Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, mobilizacja stawów stopy, czy kinesiotaping to tylko niektóre z metod, które w rękach doświadczonego terapeuty mogą pomóc zmniejszyć dolegliwości. W tym przypadku mogą dotyczyć one nie tylko samej stopy, ale całej kończyny dolnej, a czasem i struktur położonych wyżej.
Nim będzie za późno!
W przypadku palucha koślawego to czas odgrywa nadrzędną rolę. Odpowiednio wcześnie wprowadzona terapiadaje duże szanse na całkowite zahamowanie rozwoju haluksa. Dużo zależy także od ciebie! Poprzez ćwiczenia możesz zadbać o swoje stopy również wtedy, kiedy nie stwierdzono u ciebie żadnej dysfunkcji. Moja rada: załóż wygodne buty! Czeka cię bowiem niesamowita podróż, której celem jest twoje zdrowie!
Spodobał Ci się artykuł? Umów się do autora:
Jakub Hofmann
fizjoterapeuta
Fizjo Movement Center
ul. Celtycka 9/1, Wrocław
Fizjoterapia
Czy wiesz, jak wiele nas łączy? Razem chcemy rozwiązać twoje problemy ze zdrowiem. Pokażę Ci również, że można żyć bez bólu pleców. A może narzekasz na ból stopy, kolana lub biodra? Spokojnie! Poprowadze Cię przez cały proces, od szczegółowej diagnostyki, przez terapię manualną po bezpieczną aktywność fizyczną. Wspólnie osiągniemy zamierzone cele. Masz potencjał, by robić niesamowite rzeczy. Pokażę Ci jak!
Fizjo Movement Center
ul. Celtycka 9/1, Wrocław
Fizjoterapia
