Ciężko powiedzieć, że jeden z obszarów w naszym ciele jest ważniejszy od innych – tworząc jedną całość każda jednostka ma znaczenie. Jednak niektóre struktury wyróżniają się na tle innych, a na większą uwagę z pewnością zasługują mięśnie podpotyliczne. Są one na tyle cenne dla naszego organizmu, że ten postanowił „zakopać” je naprawdę głęboko.

Postanowiłem wziąć Cię dzisiaj na wyprawę w odległe rejony naszej szyi, abyś dowiedział się, dlaczego warto pracować z tym obszarem oraz jak to zrobić samodzielnie. Zaczynamy!

Podróż w otchłań potylicy

Przekopując się przez liczne tkanki okrywające szyję finalnie naszym oczom ukaże się wachlarz. Składa się z 4 par mięśni podpotylicznych (zdj. poniżej), które stanowią najgłębszą warstwę szyi. Ich przyczepy znajdują się pomiędzy pierwszym bądź drugim kręgiem szyjnym, a potylicą.

Patrząc na powyższy obraz, postrzegamy je jako wyłącznie pionowo biegnące struktury – jednak tak do końca nie wygląda rzeczywistość. Część mięśni (nr 1 oraz nr 4) podąża głębiej w środek szyi, znajdując się bardzo blisko wejścia do czaszki (czyli otworu wielkiego).

Codzienne obowiązki…

W mięśniach podpotylicznych przeważają wolnokurczliwe włókna mięśniowe, co oznacza, że wykonują długotrwałe czynności. Podążając tym tropem, ich rola sprowadza się do funkcji antygrawitacyjnych oraz zapewnienia stabilności głowy z możliwością kontroli ruchu stawów w górnych odcinkach szyi. Biorą one także udział w prostowaniu i rotowaniu głowy.

Supermoce mięśni podpotylicznych

Spadaj zawsze na cztery łapy

Mięśnie to nie tylko struktury ruchowe, ale także czuciowe. Odbierają i przekazują informacje szczególnie dotyczące czucia głębokiego, w przypadku mięśni jest to związane z ich rozciąganiem. Mięśnie podpotyliczne pod tym względem wiodą prym, ponieważ zawierają bardzo wysoką ilość oraz gęstość receptorów (wrzecionek nerwowo-mięśniowych). Dzięki temu są czujnikami położenia i ruchu w stawach szyi.                                                                                                                                Dodatkowo mięśnie podpotyliczne posiadają niezwykłą czułość na ruch gałek ocznych. Ich napięcie możesz wyczuć nawet podczas otwierania oczu!  Liczne receptory w nich zawarte rejestrują nawet niewielkie ruchy gałek ocznych i głowy, co aktywuje pozostałe mięśnie otaczające kręgosłup do ewentualnej zmiany pozycji naszego ciała. Mistrzami w wykorzystywaniu szybkiej reakcji mięśni podpotylicznych są koty, to między innymi dlatego zawsze spadają na cztery łapy.
Biorąc pod uwagę tę rolę, dysfunkcja mięśni podpotylicznych może skutkować zmniejszeniem równowagi oraz wpływać na zaburzenia napięciowe wzdłuż całego kręgosłupa, co może być przyczyną dalszych problemów.

Nerwowe sąsiedztwo

W obrębie potylicy znajduje się niezwykłe połączenie nazywane mostem mięśniowo-oponowym. Jeden jego koniec tworzą mięśnie podpotyliczne, a drugi – opona twarda. Konstrukcja dopełniana jest przez błony z tkanki łącznej , dzięki czemu wytwarza się funkcjonalna całość. Mięśnie podpotyliczne poprzez napinanie i rozluźnianie mogą przekazywać siły na oponę twardą. Spekuluje się, iż to połączenie odgrywa ważną rolę w dynamicznym krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego, który zapewnia prawidłowe odżywienie komórek układu nerwowego oraz odpowiednie ciśnienie wewnątrz układu oponowego.

Opona twarda otacza jak „worek” układ nerwowy od mózgu, aż po całą długość rdzenia kręgowego, wyścielając czaszkę i kanał kręgowy. Zaburzenia w obrębie mostu mięśniowo-powięziowego prowadzące do zmian napięcia opony twardej mogą być m.in przyczyną przewlekłych bólów głowy oraz ze względu na jej rozpiętość – przyczyną dolegliwości nawet na poziomie kończyn dolnych.

Chwila spokoju

Obszar potylicy został doceniony i jest elementem koncepcji przepon funkcjonalnych ze względu na swoje kluczowe znaczenie w dystrybucji napięć i ciśnień, jak i krążeniu płynów. Oznacza to, że terapia w tym miejscu może przynieść pozytywne efekty w obrębie całego naszego ciała oraz skutecznie nas wyciszyć. Przekonaj się o tym sam stosując proste ćwiczenie.

Łatwo i przyjemnie – o tym jak samemu pracować z potylicą

Do tego zadania potrzebne będą Ci dwie rzeczy: piłeczka/zrolowany ręcznik i 5 minut wolnego czasu.

Na początek musimy zlokalizować położenie tych mięśni – schodzimy palcami w dół głowy poszukując miejsca, w którym twarda czaszka przechodzi w miękkie mięśnie. (zdj.poniżej)

Kładziemy się na piłeczce w znalezionym przez nas miejscu i pozwalamy sobie na relaks. Zamknij oczy i oddychaj spokojnie. Daj piłeczce zagłębić się w Twoje tkanki. Wystarczy parę minut, aby odczuć pierwsze efekty. Możesz użyć dwóch piłeczek jednocześnie na obie strony wachlarza mięśni podpotylicznych. Jeśli takie rozluźnianie nie wystarcza, udaj się do fizjoterapeuty, który popracuje z tym obszarem.