Nie trać tchu – o ratunku w bezdechu sennym

Nadmierna senność w ciągu dnia, chrapanie, suchość w jamie ustnej po przebudzeniu wydają Ci się znajome? Te symptomy mogą być konsekwencjami obturacyjnego bezdechu sennego (ang. OSAS obstructive sleep apnea syndrome) należącego do grupy zaburzeń oddychania podczas snu [2,8,9]. Sen zajmuje średnio jedną trzecią Twojego życia, a to czy będzie czasem regeneracji i wypoczynku w dużej mierze zależy od Ciebie. Dziś o oddechu i jego wpływie na poprawę jakość snu. Zobacz jak zwalczać bezdech senny.

Skąd mogę wiedzieć że mam bezdech senny?

Obturacyjny bezdech senny to powtarzające się incydenty częściowej (spłycenie oddechu) lub całkowitej (bezdech) niedrożności górnych dróg oddechowych w trakcie snu, częstsze niż pięć razy w przeciągu godziny. Epizod bezdechu musi trwać minimum 10 sekund i zazwyczaj ma związek z niedotlenieniem, spadkiem wysycenia krwi tlenem i zaburzeniem cyklu snu [3,4].

Za główny patomechanizm prowadzący do wystąpienia bezdechu uważa się zapadanie mięśni na poziomie gardła odpowiedzialnych za utrzymanie drożności pasażu oddechowego [1].

Te dane dają całkiem przejrzysty obraz bezdechu sennego, jednak który partner chciałby poświęcić noc na liczeniu bezdechów? Na szczęście naukowcy Albert Grass i Bell Labs przyczynili się do stworzenia polisomnografii [14], czyli badania jakości snu. Jednak zdecydowanie częściej wykonywanym badaniem diagnostycznym jest rynomanometria, która polega na sprawdzeniu blokad przepływu powietrza jamy nosowej prawej i lewej [5]. Po więcej metod diagnozujących drożność nosa zapraszam do artykułu w piśmiennictwie [6].

Bezdech senny, a nadciśnienie tętnicze

Sen to czas regeneracji, w którym wartość ciśnienia tętniczego spada, by nadać właściwy rytm przemianom metabolicznym. Regularna ilość snu pozwala organizmowi na właściwy cykl dobowy.

Wielokrotne wybudzenia wynikające z bezdechu sennego prowadzą do aktywacji układu współczulnego. Oznacza to przywrócenie stanu podobnego do czuwania cykliczny wzrost ciśnienia oraz napięcia mięśni. Podczas bezdechu mięśnie oddechowe silnie pracują, by udrożnić przewód oddechowy. Ten ogromny stres dla organizmu prowadzi do dysbalansu gazowego- hipoksji i hiperkapni. To wpływa na zmniejszenie produkcji tlenku azotu odpowiadającego za rozszerzenie naczyń krwionośnych i dróg oddechowych. Na domiar wszystkiego dochodzi do zwiększenia wydzielenia substancji o działaniu obkurczającym – endotelin. Te korelacje świadczą o destabilizacji funkcjonowania organizmu nie tylko na poziomie oddechowym. Obturacyjny bezdech senny jest jednym z czynników predysponujących do wystąpienia nadciśnienia tętniczego [2,8].

Nos – największy celebryta układu oddechowego

Zajmuje centralną część Twojej twarzy, może być wklęsły, wypukły lub prosty. Niezależnie czy jest dla Ciebie atrakcyjny wizualnie czy nie – stanowi początek układu oddechowego. Dzięki swojej budowie reguluje odpowiedni opór powietrza w drogach oddechowych, a także stymuluje wentylację. Jedną z głównych przyczyn bezdechu sennego jest niedrożność górnych dróg oddechowych w tym właśnie nosa. To prowadzi do nawykowego oddychania przez usta u pacjentów, co zdecydowanie utrudnia proces leczenia.

Oddychanie przez nos stymuluje tzw. odruch wentylacyjny (ang. nasal ventilatory reflex), który polega na aktywacji receptorów nosowych. Dzięki temu wzmożona jest wentylacja spontaniczna, a co najważniejsze poprawia się napięcie mięśni górnych dróg oddechowych [15]. Osoby z obturacyjnym bezdechem sennym często mają obniżony poziom tlenku azotu (NO). Nauka oddechu przez nos prowadziłaby do zwiększenia produkcji NO w zatokach przynosowych [13].

Niedrożność nosa to odczucie niewystarczającego przepływu powietrza, które może być spowodowane czynnikami zapalnymi (np. zapalenie zatok przynosowych) lub strukturalnymi (np. skrzywienie przegrody nosowej). Niemożność oddechu przez nos powinna być konsultowana z laryngologiem.

Stary niedźwiedź mocno … chrapie

Każdy z nas doświadczył nieprzespanej nocy z powodu chrapania sąsiada. To zjawisko niemal zawsze towarzyszy obturacyjnemu bezdechowi sennemu, ale może też występować niezależnie [11,12]. Chrapanie jest efektem akustycznym wynikającym z drgań wiotkich tkanek, głownie podniebienia miękkiego, języczka i częściowo zapadniętych ścian gardła. Charakterystyczny dźwięk wydobywa się na skutek przepływającego powietrza przez drogi oddechowe. Choć chrapanie występuje aż u połowy mężczyzn populacji ogólnej, w większości pacjenci nie są tego świadomi. Do objawów tej uporczywej nocnej symfonii zaliczamy poranny ból gardła i obrzęk języczka, co daje uczucie ciała obcego w jamie ustnej [12].

Warto zaznaczyć, że chrapanie to nie tylko problem zdrowotny, ale także bardzo duży problem społeczny. Drastycznie pogarsza jakość snu oraz samopoczucia w ciągu dnia osoby chrapiącej oraz pozostałych domowników.

Nie stracisz tchu w piersi

Zaburzenia oddychania w trakcie snu wynikają także z nieprawidłowego oddechu w ciągu dnia. Osoby cierpiące na bezdech senny przez ciągłe zmęczenie trudniej się regenerują, co prowadzi do kumulacji napięć w ciele. W procesie leczenia tych osób szczególnie ważna jest rehabilitacja oddechowa i nauka prawidłowego oddechu, a także często wykorzystywane aparaty z dodatnim ciśnieniem CPAP (i modyfikacje APAP, BiPAP).

By zdobyć kilka wskazówek dotyczących higieny nosa by poprawić swój sen zapraszam Cię do zapisu na nasz newsletter na dole strony.

Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy dotyczące oddechu umów się na wizytę fizjoterapeutyczną. Nie trać czujności na zaburzenia swojego oddechu, by cieszyć się zdrowiem jak najdłużej.